Tasavvufta Lale Yaradan’ı hatırlatır...

Tasavvufta Lale Yaradan’ı hatırlatır...

“…Aşkımdan pürsafâyımdır sanırsın belki bu demler…
Aşkın neşvesi olmaz
Lâle; (Eğlâl)
Leylî; Leylâ olmadan Ey güzel…”

Üzerimde aşkın pırıltıları olabilir belki…
Veya âşıkların in’i kasıyla bir kıvılcım görebilirsin yüzümde…
Bu yüzümde gördüklerin ancak bir gölge ve akisten ibarettir...
Ne özüdür, ne de kendisi…
Aynada yüzünü gördüğün vakit:
"-Bu zât benim gibi biridir ancak!"
Diyebilir misin?
Bir nehrin üzerine düşen yaprak için:
"-Bu ne güzel, ne berrak bir sudur."
Diyebilmen mümkün müdür?
Sana berrak su diyebilmeleri için
Bulutların ötesinden dökülüp gelen
Ve nehre karışan bir yağmur damlası olman îcâb etmez mi?
İşte benim aşka yakınlığım onun akışıyla yönlenen bir yaprak kadar yakın,
Uzaklığım ise bir o kadar ondan ayrı bir cisim olup ona karışmamdaki
Zorluktan ve sırdandır…
Lâle, kelime olarak ele alındığında
Arapça "Allah" lâfzına ait harfleri taşımakta olduğu görülür.
“Eğlâl” kelimesi de "lâle" kökünden gelir.
Eğlâl ise Yâsin Sûresi'nde "eğlâlen" şeklinde geçmektedir.
Manası ise; "boyunduruk"tur.
Rasûlullâh -sallallâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz
Hicret edecekleri vakit kapıdaki müşrikleri etkisiz hâle getirmek için
Yâsin Sûresi'nin bu âyetini okuyarak onlara bir avuç toprak atmıştı.
Müşrikler bunun etkisiyle sanki boyunlarına boyunduruk geçirilmişçesine
Başlarını aşağıya indirememiş ve Efendimizi görememişlerdi.
Onlar Efendimizi göremedikleri gibi
Gözleri kâinatın bütün hakîkatlerine âmâ olmuştur…
Buna mukâbil olarak kalblerine Allah lafzını yerleştiren ve
istîdâdınca idrak etmiş olan Hak âşıkları da
Sanki boyunlarına nurdan bir halka geçirmişçesine
Başları yukarıda ilâhî cezbeye gark olmuş,
Onun neşvesiyle müstağrak bir hâldedirler…
Aşağının kötülük ve pisliklerinden uzak,
mâsivâdan arındırılmış bir gönülle…
Her şeyden mahrûm olanlar için duâ ve ilticâ hâlindedirler…
Lâlenin harfî manası "hilâl"e de ulaşmaktadır.
Onlar semâdaki hilâlin parıltılarıyla yol alır, yıldızlarla semaya dururlar.
Bir semâzenin en makro hâlidir, hilâli çevreleyen yıldızlar…
Lâlenin ebced hesabı 66'dır.
Altmış altı "Elhamdülillâh"a denk gelir.
Onlar o hayret makamının coşkusuyla yaşadığı istiğrak hâline hamdederek
"Elhamdülillâh" derler.
Lâlenin içi kömür gibidir…
Ancak dıştan görünmez…
Dışı ise içinin tam tersine…
Pas parlak, canlı ve rûha sükûnet verici bir görünüme sahiptir...
Onun bu hâli tıpkı bağrı yanık bir dervişin
Mütebessim nûr hâleli yüzüne benzer…
Gerçek lâlelerin hepsinde renkli altı yaprak bulunur.
Bu ise îmanın altı nûrunun libâsına bürünen dervişin
îmân ve ihsan potasında erimesi ve daha sonra bu nurun şualarıyla
Derinden bir yanışa gark olmasının da bir simgesidir...
Bununla beraber Kur'ân-ı Kerîm'in (aynı zamanda Fâtiha sûresinin)
Altıncı âyeti de
"Bizi dosdoğru yola (Sırât-ı Müstakîm'e) ilet"
Ayeti-i kerimesidir.
Bu âyet aynı zamanda bir duâ vasfı taşımaktadır...
Lâlenin renkli yapraklarının yukarıya doğru olması da
Tıpkı bir dervişin duâ edişindeki edâyı andırır...
Zira derviş bu hâl ile sırât-ı müstakîm üzere olmayı murâd etmiş
Ve ifrat-tefrit noktalarını törpüleyerek hakîkate, yani istikâmete ermiştir...
Ve tıpkı lâlenin derûnundaki siyahlığı göstermemesi gibi…
O da içinde yaşadığı yanış halini gizlemiş
Ve kendine her nazar edene o güzel rengini sunarak ona ferahlık vermiştir.
Nitekim lâlenin en revaç bulduğu dönemlerden biri olan
Osmanlılar zamanında ona,
"ferâhâver (ferahlık veren)" denmiştir.
İşte bu vasıflarla vasıflanan derviş de tıpkı lâlenin bu adını alarak
Etrafına letâfet ve zerafet saçmış, gönüllere âb-ı hayat sunmuştur.
Hülâsa; lâlenin “eğlâl” oluşu, Lâlenin hakîkat deryasına dalış hâlidir.
Leyl; gece demektir. Gece sevda demektir.
"Sevda"nın asıl manası "siyah"tır…
Gece kıymet bilene "kara sevda"nın yaşandığı ânlardır.
Eğer sen geceyi kopkoyu bir boşluk olmaktan çıkarmak istersen,
gönüldeki yârları ve ağyârları yok etmelisin
İşte o zaman her yer sana âyân olur.
Sanırsın ki gece bitmiş de gündüz oluvermiştir.
Böylece fânî muhabbetler silinerek
Kalb sevdânın deryasının derinliklerinde yolculuğa çıkmıştır.
Burada bahsedilen "Leylâ" temsîlî olup,
Asıl kasdedilen "Mevlâ"dır.
Her yerin âyân oluşuyla kalb kâinâtın esrârını okuyucu ve alıcı bir hâle gelir.
Ve Cebrail’in
"Oku" emrini müteakiben örtüsüne bürünen ürkek yürek,
Artık serpilip açılır ve…
Her yanda Leylâ'yı "Mevlâ" görür hâle gelir.

“…Ey Gönül! Cânına üflenen nefhayla yan da kavrul!
Amma lâle gibi ol ki, hâlinden sadece "yâr" haberdâr olsun…”

Öyle ki,
Efendimiz -sallallâhu aleyhi ve sellem-
Ümmeti için gönlü dâima hüzne gark olurken dahî,
Yüzü her lahzâ beşûş (mütebessim) idi!

Alıntıdır